ارزش رجحانی یا خوشخوراکی

ارزشرجحانی عبارتست از انتخاب یک گیاه در مقابل گیاه دیگر توسط دام. به عبارت دیگر ارزش رجحانی عبارتست از انتخاب دام در مورد گیاهان مرتعی. خوشخوراکی عبارتست از خصوصیات گیاه که سبب جلب توجه دام می شود. یا مجموعه عواملی است که موجب می شود یک گیاه در مقابل گیاه دیگر خوشخوراک تر به نظر آید.

عوامل مختلفی وجود دارد که بر ارزش رجحانی یا خوشخوراکی تاثیر می گذارد که عبارتند از عوامل حیوانی و عوامل گیاهی. برای اندازه گیری خوشخوراکی روشهای متعددی وجود دارد. نکته ای که باید رعایت شود آن است که در تعیین خوشخوراکی دام باید در یک شرایط نرمال باشد، یعنی نه خیلی سیر و نه خیلی گرسنه. چرا که اگر میزان گرسنگی دام زیاد باشد، باعث انتخاب اجباری و هر چه که در دسترس دام باشد، استفاده خواهد شود، به طور کلی انواع مختلف علوفه ای که مورد استفاده دام قرار می گیرد به دو عامل بستگی دارد:

1- ارزش رجحانی یا خوشخوراکی آن

2- نوع علوفه ای که در دسترس دام است.

به لحاظ خوشخوراکی گونه های مختلف گیاهی در چهار دسته قرار می گیرند:

1) خوب                   2) متوسط                    3) کم                         4) بی ارزش    روشهای اندازه گیری خوشخوراکی عبارتند از:

الف) روش فیستوله گذاری        ب) روش کرنومتر         ج) روش کافه تریا          د) روش وزنی     ه) روش دوربین ویدئو                                   و) روش تجزیه وتحلیل محتویات معده

 

روش فیستوله گذاری : مری حیوان را قطع می کنند و به توسط لوله ای که یک سرش در داخل مری حیوان قرار داشته و سر دیگرش به کیسه ای متصل است، گونه های گیاهی مختلفی که حیوان استفاده می کند، به جای آنکه وارد معده شود، در داخل کیسه می ریزد. در پایان بر مبنای گیاهانی که استفاده شده، خوشخوراکی آنها تعیین می شود.

 

روش کرنومتر : در این روش کارشناس یک کرنومتر در دست می گیرد و با یک فاصلۀمناسب، بدون اینکه رفتار طبیعی و معمولی حیوان را بهم بزند. مدت زمانی را که دام از گونه های مختلف گیاهی استفاده می کند؛ یاداشت کرده و در آخر کار، زمان های مربوط به گونه های گیاهی یکسان را با هم جمع کرده و مشخص می کند که کدام گونه گیاهی خوشخوراک تر از بقیه است.

 

روش کافه تریا : در این روش از گونه های مختلف گیاهی با وزن معین در ظرف متحدالشکل و یکسان و به تکرار متفاوت می ریزند، سپس به دام اجازه می دهند که از آنها استفاده کند، در آخر کار با مشخص نمودن وزن گونه های گیاهی ، نمونه خوشخوراک تر تعیین می شود.

 

روش وزنی : در این روش قبل از شروع بهره برداری، قفسهایی از جنس توری و با ابعاد مشخص مثلاً m(5×5 ) یا m(10×10 ) حصار کشی می کنند. پس از پایان فصل بهره برداری، پلات هایی در داخل قفس و در خارج از قفس مستقر می کنند. درصد بهره برداری از گونه های مختلف گیاهی تعیین شده، خوشخوراکی گونه های مختلف گیاهی با تعیین درصد بهره برداری مشخص خواهد شد.

 

روش دوربین ویدئو : در این روش از چرا دام از گونه های مختلف گیاهی، فیلم تهیه می شود؛ هر گونۀ گیاهی که دام زمان بیشتری را برای مصرف آن سپری کند؛ خوشخوراک تر است.

 

روش تجزیه و تحلیل محتویات معده : این روش بیشتر برای حیات وحش به کار می رود. در پایان چرا، حیوان را می کشند، سریعاً در آزمایشگاه ، محتویات معدۀ حیوان تفکیک شده، روش های آزمایشگاهی، میزان هر گونه گیاهی را مشخص می کند، هر گونۀ گیاهی که بیشتر مصرف شده است، خوشخوراک تر است.

نقش پوشش گیاهی و رابطۀ آن با سایر اجزاء منابع طبیعی

ادامه نوشته

تکثیر گیاهان مرتعی

ادامه نوشته